Cây Sao Đen - Giá Trị Kinh Tế Cao, Cách Trồng Và Chăm Sóc

 Cây Sao Đen cho giá trị kinh tế và tạo cảnh quan khu đô thị, công trình công cộng đã được nhiều người biết đến. Người ta trồng cây Sao Đen với nhiều mục đích. Có người trồng để lấy gỗ vì gỗ của nó có đặc điểm không bị mối mọt có giá trị kinh tế. 

Tìm hiểu về cây sao đen

Sao đen là loài cây thân gỗ, phổ biến ở các nước Đông Nam Á như Campuchia, Lào, Malaysia, Myanma, Thái Lan, Việt Nam… ngoài ra còn có ở Ấn độ, Bangladesh. Ngoài ra, cây còn được gọi bằng nhiều tên gọi khác như cây Sao, Sao Bã Mía, Mạy Khen Hua, Mạy Khèn, Sao Nghệ,… Nguồn gốc xuất xứ của cây sao đen là từ Ấn Độ. Du nhập về Việt Nam, cây mọc tự nhiên trong các khu vực rừng rậm ở các tỉnh phía Tây Nguyên và Nam Bộ. Như Kon Tum, Gia Lai (Hậu Bổn, Cheo Reo), Đắk Lắk, Đồng Nai, Bà Rịa–Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh, An Giang, Kiên Giang (Phú Quốc)...và cả phía Bắc, nổi tiếng hàng sao đen được trồng từ thế kỉ XX tại Phố Lò Đúc, Hà Nội.

Đặc điểm của cây sao đen

Cây sao đen là cây thân gỗ lớn, thuôn dài, có kích thước đường kính thân 60 đến 80cm, chiều cao trung bình nằm khoảng 20 - 25cm, vỏ cây màu đen, có nhiều vết nứt dọc theo thớ khiến vỏ xù xì.

Lá sao đen có hình trái xoan, dài chừng 7 - 17cm, mặt trên lá xanh bóng, có nhiều gân nổi, có túm lông hình sao gần nách lá. Tán lá nhỏ nhưng rậm, có dạng hình chóp. Các cành nhánh khá to, dài và mọc thẳng đứng. Cành non và cuống lá được phủ lớp lông mỏng mịn.

Cây sao đen có tốc độ sinh trưởng và phát triển nhanh, chịu được nắng nóng, khô hạn. Quanh năm hình ảnh cây sao đen lá xanh tốt, ít khi bị rụng lá. Cây cũng có thể phát triển bình thường ở những nơi thời tiết lạnh, chỉ khác biệt là khả năng ra hoa và quả sẽ ít hơn.

Hoa cây Sao Đen màu trắng nở vào tháng 2-3, chúng mọc thành cụm, mỗi cụm hoa gồm có 11 – 12 nhánh. Mỗi nhánh lại có từ 4-6 hoa nhỏ như hình ngôi sao. Quả Sao Đen có 2 cánh dài có lông mịn, lúc non có màu xanh nhạt, khi già chuyển sang màu nâu. Mỗi cánh dài 5-6cm. Tuy quả ra với số lượng lớn nhưng 2 năm mới ra 1 lần. Sao Đen thường ra hoa vào tháng 2-3 và ra quả vào tháng 4-7.

Về đặc tính sống, sao đen có tốc độ sinh trưởng trung bình, ưa nước, chịu hạn tốt nhưng chịu úng kém, sống tốt trong điều kiện khắc nghiệt, dễ chăm sóc.

>>> Xem thêm bài viết đặc điểm, cách trồng và ý nghĩa của cây cúc họa mi

Công dụng cây sao đen

Tạo cảnh quan

Ngày nay cây thường được trồng để lấy bóng mát cho những công trình đô thị, xí nghiệp, nhà máy bởi nó là cây có sức sống khỏe, phát triển nhanh nên nhanh tạo bóng, thanh lọc và điều hòa không khí loại bỏ bụi bẩn, hạn chế ô nhiễm, mang tới môi trường sống trong lành hơn. Với những công trình cảnh quan lớn, các công trình đô thị yêu cầu có bản vẽ thiết kế thì đây là một lựa chọn rất thích hợp. Nó sẽ làm cho cảnh quan khu vực sinh động và có thẩm mỹ cảnh quanh cao. Trong đó phổ biến nhất có thể kể đến như trường học, vỉa hè, công viên, khu nghỉ dưỡng…

Nếu có sân vườn rộng, bạn hoàn toàn có thể giới hạn chiều cao của cây và trồng trong sân để tăng thẩm mỹ cho không gian sống.

Giá trị kinh tế

Ngoài yếu tố thẩm mỹ và môi trường, các bộ phận của cây sao đen cũng được tận dụng để sử dụng vào nhiều nhu cầu khác nhau:

Nhựa cây có thể được trích để làm sơn, chế tạo vecni và thuốc ảnh.

Gỗ cây cứng chắc, ít mối mọt nên được tận dụng làm đồ nội thất, đồ thủ công mỹ nghệ hay dùng trong xây dựng.

Làm thuốc chữa bệnh

Vỏ cây có vị chát, nhựa cây còn có thể tận dụng để làm thuốc, giúp cầm máu, giảm đau, trị viêm lợi, sâu răng hay áp xe răng. Ở nhiều nơi, người dân còn sử vỏ cây sao đen để ăn với trầu ca hoặc cũng có thể dùng vỏ khô của cây để ngâm rượu hoặc sắc nước để ngậm. 

>>> Xem thêm bài viết Cây nhất mạt hương, cách trồng và chăm sóc

Cách trồng cây sao đen

Chuẩn bị đất trồng

Dù có thể sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất, nhưng để cây con phát triển tốt trong giai đoạn nhạy cảm, bạn nên trộn thêm phân chuồng để tăng dinh dưỡng cho đất. Ngoài ra, cần bổ sung xơ dừa, mùn trấu để tăng độ tơi xốp và khả năng thoát nước.

Nhân giống

Bạn có thể nhân giống bằng cách gieo hạt hoặc chiết cành.

Nếu gieo hạt thì sau khi hái quả, bạn cắt cánh ngắn còn 1 – 2cm rồi ngâm quả vào nước 2 tiếng. Khi quả nở ra thì mang gieo xuống đất luôn. Tưới đẫm nước ở lần đầu, sau đó tưới đều đặn để duy trì độ ẩm cho đất vào những ngày sau, chỉ vải ngày là cây sẽ nảy mầm. Khi cây lớn hơn một chút thì tách cây cho vào bầu đất, che chắn cẩn thận và tiếp tục chăm sóc.

Nếu chiết cành thì phương pháp không khác biệt so vơi các loại cây khác. Bạn chọn cành khỏe, không sâu bệnh, không quá non hay quá già. Tiếp đó tiến hành khoanh vỏ, đắp bầu, chờ tới khi đoạn cành bén rễ thì cắt và trồng vào bầu đất.

Trồng cây

Khi cây trong bầu đã lớn hơn một chút thì bạn có thể trồng ra đất, ở các địa điểm mong muốn. Đầu tiên, bạn đào hố có kích thước lớn hơn bầu đất một chút.

Xé bầu cần thẩn không làm bể phần đất, sau đó đặt vào hố, lấp đất lại. Chăm sóc như bình thường để cây tiếp tục phát triển.

Thời điểm tốt nhất để trồng cây sao đen là vào đầu mùa mưa, nên trồng ở nơi thoáng mát, có biện pháp che chắn khi cây còn nhỏ nếu trời nắng gắt.

Cách chăm sóc cây sao đen

Quá trình chăm sóc cây sao đen chủ yếu diễn ra khi cây còn nhỏ, sức sống chưa tốt, còn khi cây đã lớn, tầm hơn 4 năm tuổi thì có thể tự sinh trưởng trong điều kiện môi trường bên ngoài.

Đất: sao đen sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất khác nhau như đất vàng, đỏ vàng, xám, phù sa. Trong đó tốt hơn cả là đất đỏ bazan, đất có nồng độ pH từ 4.5 đến 5.

Tưới nước: sau khi trồng cây ra đất, đều đặn tưới cây mỗi ngày 1 lần. Sau khoảng nửa tháng thì giãn cách ra mỗi tuần 2 – 3 lần là đủ. Khi tưới cần chú ý lượng nước đủ để làm ẩm đất, không tưới nhiều sẽ gây ngập úng.

Dinh dưỡng: trong 3 tháng đầu tiên, bạn nên bón phân mỗi tháng 1 lần. Khi bón, chỉ cần hòa phân NPK theo tỉ lệ 0.1kg/10 lít nước rồi tưới cho cây là được. Khi cây đã lớn thì 3 – 4 tháng mới cần bón một lần, hoặc không cần bón. Nên bón phân vào những ngày thời tiết mát mẻ.

Nhiệt độ: cây sao đen sinh trưởng tốt nhất trong khoảng nhiệt độ từ 18 – 25 độ C, khá phù hợp với thời tiết khu vực nhiệt đới.

Ánh sáng: cây ưa sáng, bạn nên trồng cây ở những nơi thoáng mát, rộng rãi, giúp tán cây phát triển thoải mái. Khi cây còn nhỏ thì nên che chắn mỗi khi nắng gắt, cây lớn thì không cần.

Thu hoạch: tùy mục đích mà cây sao đen có thời điểm thu hoạch khác nhau. Nếu lấy nhựa thì chỉ cần rạch vào cành cây, thấy có nhựa rỉ ra là được. Nếu lấy gỗ thì cây cần đạt đường kính 40 đến 60cm.

Cắt tỉa và phòng trừ sâu bệnh: thường xuyên cắt tỉa, loại bỏ cành khô, cành dễ gãy để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, nên thường xuyên làm cỏ, kiểm tra tình trạng cây, phát hiện các bệnh thường gặp như sâu xám, bọ rày nâu, dế phá hại… và có biện pháp loại bỏ.

Với số lượng ngày càng giảm sút, việc trồng cây sao đen không chỉ mang tới công dụng thẩm mỹ mà còn góp phần tăng số lượng của loài cây này.

Nếu vườn nhà có đủ không gian, hãy trồng một cây sao đen để tận dụng những lợi ích mà nó mang lại nhé.

Xem thêm các bài viết khác trên trang blog: https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/