Khoai mì là gì? Công dụng cây khoai mì (cây sắn) – Cây lương thực hữu ích

Khoai mì là gì?

Sắn còn được gọi là củ mì và có tên khoa học là Manihot esculenta Crantz. Nó thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) và các bộ phận sử dụng bao gồm rễ, lá, và vỏ thân, được gọi là Radix, Folium et Cortex Manihotis Esculentae.

Đặc điểm sinh trưởng và thu hái

Đặc điểm sinh trưởng

Cây khoai mì được cho là có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới, đặc biệt là châu Mỹ với các quốc gia như Mexico, Brazil… và các vùng lân cận cách đây hơn 2000 năm, theo một số tài liệu. Loài cây này đã được trồng rộng rãi ở các khu vực châu Á như Trung Quốc, Mianma vào cuối thế kỷ thứ XIX. Tại Việt Nam, khoai mì đã xuất hiện từ khá lâu đời và phổ biến trong ở các tỉnh miền núi, Tây Nguyên, Bắc Bộ, các khu vực đồng bằng.

Cây khoai mì là loại thực vật sống lâu năm, ưa sáng và thích hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm. Nhiệt độ thích hợp cho cây sinh trưởng và phát triển là từ 20-30 độ C, nếu dưới ngưỡng 15 độ C kèm sương mù nhiều, cây sẽ không thể sống sót. Khi mới trồng hoặc sinh trưởng mạnh, cây khoai mì cần đủ ẩm nhưng không thể chịu được ngập úng hoặc quá khô khan. Tuy nhiên, đây là một trong những loài cây chịu hạn và thời tiết khắc nghiệt tốt. Cây khoai mì sinh trưởng nhanh và thường ra hoa quả từ cây 1 năm tuổi trở lên. Loài cây này có khả năng tái sinh và dinh dưỡng rất khỏe.

Để trồng cây khoai mì, đất trồng cần được xử lý trước như dọn rễ cây, cỏ dại,… và phải tơi xốp. Nên trồng xen với một số loài thực vật khác như đậu xanh, đậu phộng… để chống xói mòn, đồng thời tăng dinh dưỡng và độ phì nhiêu cho đất. Tình trạng sâu bệnh có thể gặp như rệp sáp, bọ cánh cứng, bệnh thối đọt, cháy lá. Do cây khoai mì cần nhiều dinh dưỡng để phát triển, nếu trồng nhiều vụ khoai liên tiếp thì cần đầu tư phân bón, đặc biệt là phân hữu cơ cho đất.

Thu hái

Các phần của cây được sử dụng bao gồm rễ củ, lá và vỏ thân, nhưng rễ là phần được sử dụng nhiều nhất do sự đa dạng về lợi ích. Thời gian trồng và thu hoạch phụ thuộc vào vùng khí hậu: ở miền Nam, thời gian trồng thích hợp là từ tháng 4 đến tháng 8, trong khi ở miền Bắc là từ tháng 2 đến tháng 3. Thời điểm thu hoạch phụ thuộc vào loại giống, thường là khoảng 6-12 tháng sau khi trồng. Lúc này, hàm lượng tinh bột trong rễ củ đạt khoảng 30% hoặc cây gần rụng hết lá ngọn (6-9 lá) và lá chuyển từ màu xanh sang vàng nhạt. Để đảm bảo chất lượng tinh bột, cần tránh để cây lâu hoặc phơi nắng trực tiếp quá 24 giờ sau khi thu hoạch.

>>> Xem thêm bài viết Cây cỏ tranh là gì? Công dụng của cây cỏ tranh

Đặc điểm sinh học và điều kiện ngoại cảnh

Cây khoai mì có chiều cao từ 2-3m, lá được khía thành nhiều thùy và rễ mọc ngang thành củ để tích lũy tinh bột. Thời gian sinh trưởng của nó kéo dài từ 6 đến 12 tháng, tùy thuộc vào giống, vụ trồng, địa bàn và mục đích sử dụng, và có thể lên tới 18 tháng.

Nhiệt độ: Cây khoai mì phát triển tốt ở nhiệt độ từ 28-30°C trong thời kỳ sinh trưởng của củ.

Ánh sáng: Cây khoai mì cần một chu kỳ chiếu sáng 8-10 giờ mỗi ngày và ngày ngắn hơn sẽ thuận lợi cho sự sinh trưởng của củ.

Chế độ nước: Số lượng mưa trung bình hàng năm từ 1.000-2.000mm được coi là phù hợp cho cây khoai mì. Trong giai đoạn phình to của củ, cây tập trung tích lũy tinh bột vào củ, nên nhu cầu nước giảm xuống. Độ ẩm đất lý tưởng vào thời điểm này là 60-70%.

Đất đai: Cây khoai mì không kén đất nhưng sẽ cho năng suất tốt hơn ở chân đất tốt, thoát nước tốt. Nó rất kém chịu đựng ở các loại đất đọng nước.

Độ pH: Cây khoai mì có thể phát triển ở đất chua có pH từ 4,5 đến 7,5, tuy nhiên độ pH tốt nhất là từ 5,5 đến 6,5.

>>> Xem thêm bài viết Chậu Cây Cảnh Đẹp Và Cách Chọn Chậu Cây Phù Hợp

Công dụng cây Sắn – Cây lương thực hữu ích

Cây Sắn chứa nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là trong củ. Trong một củ tươi, chất dinh dưỡng khô chiếm đến 40%, bao gồm chất tinh bột (32%), chất béo, protein, chất muối khoáng và vitamin cần thiết. Tuy nhiên, tỷ lệ chất dinh dưỡng này phụ thuộc vào thời vụ trồng, giống và kỹ thuật trồng. Lá sắn cũng chứa nhiều chất đạm và axit amin cần thiết cho sức khỏe. Củ Sắn mang đến giá trị lương thực cao cho con người. Tuy nhiên, củ này cũng chứa lượng độc tố HCN, làm tăng nguy cơ ngộ độc. Trước khi sử dụng củ sắn, cần ngâm, luộc qua và sơ chế khô kỹ. Phương pháp ủ chua cũng có thể giúp loại bỏ lượng độc tố này. Ngộ độc củ sắn có thể gây tử vong, chỉ với lượng HCN nhỏ (20mg) đã có thể gây ngộ độc nhẹ, và nếu vượt quá 50mg, có thể gây tử vong đối với người lớn khỏe mạnh.

>>> Xem thêm một số mẫu khuôn chậu cảnh hình chữ nhật

>>> Xem thêm các bài viết khác https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/