- Nhận đường liên kết
- X
- Ứng dụng khác
Trà nhân trần là một loại đồ uống phổ biến ở miền Bắc Việt Nam. Ngoài việc được sử dụng như một loại nước giải khát, ít ai biết rằng nhân trần còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bài viết này sẽ giúp chúng ta tìm hiểu những tác dụng có lợi của nhân trần.
Cụm hoa của cây nhân trần mọc ở đầu cành và kẽ lá thành chùm dạng bông, có chiều dài lên tới 30cm. Hoa của cây nhân trần có màu lam tím, đài hình chuông xẻ 5 răng và có lông.
Quả của cây nhân trần là nang, dài bằng đài hoa, có hình dạng trứng và có mỏ ngắn. Quả chứa nhiều hạt nhỏ có màu vàng.
Cây nhân trần thường ra hoa và quả vào khoảng tháng 4-7 hàng năm.
>>> Xem thêm bài viết Ưu nhược điểm của gỗ nghiến và tác dụng của loại cây này
Loại nhân trần cái (hay còn gọi là nhân trần Việt Nam) có tên khoa học Adesnosma caeruleum R. Br. thuộc họ mõm chó (Scrophulariaceae) có tác dụng kháng viêm tốt và tăng cường sản xuất mật.
Loại nhân trần đực (hay còn gọi là nhân trần bồ bồ) có tên khoa học Adesnosma capitatum Benth. cũng thuộc họ mõm chó (Scrophulariaceae), có công dụng tương tự như nhân trần cái, nhưng tính tăng cường sản xuất mật thì không cao bằng.
Loại nhân trần cao (hay còn gọi là nhân trần Trung Quốc) có tên khoa học Artemisia capillaris Thunb. (thuộc họ Cúc – Asteraceae), có tác dụng kháng khuẩn, tiêu diệt vi khuẩn trên da và hạ sốt.
Theo sách 'Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam' của GS. TS. Đỗ Tất Lợi, mặc dù các loại nhân trần khác nhau về tính chất và công dụng, nhưng nguồn gốc sử dụng nhân trần dựa vào kinh nghiệm được ghi lại trong sách cổ.
Theo các tài liệu cổ, nhân trần có vị đắng, tính bình, hơi hàn vào kinh bàng quang; có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, được sử dụng để chữa trị các triệu chứng như thân thể nóng, da vàng, người vàng, tiểu tiện không tốt.
Trong dân gian, nhân trần thường được dùng cho phụ nữ sau khi sinh để giúp ăn ngon, nhanh hồi phục sức khỏe. Ngoài ra, nhân trần cũng được sử dụng làm thuốc để chữa sốt, giảm mồ hôi, thông tiểu tiện, cải thiện bệnh vàng da, bệnh gan.
Liều dùng thông thường của nhân trần là từ 4 đến 6g mỗi ngày, có thể lên tới 20g khi sử dụng dưới dạng thuốc sắc, siro, thuốc pha hay thuốc viên.
Bài 2 - Thang nhân trần: Sắc uống nhân trần 24g, chi tử 12g, đại hoàng 8g để trị vàng da do viêm gan siêu vi, tiểu tiện ít, vàng đậm, đầy bụng, bí đại tiện.
Bài 3 - Thang nhân trần tứ nghịch: Sắc uống nhân trần 24g, phụ tử 12g, gừng khô 8g, cam thảo 4g để trị chứng bệnh do hàn thấp, da vàng, mạch trầm yếu, chân tay tê lạnh.
Bài 4 - Bột nhân trần ngũ linh: Sắc uống nhân trần 16g, quế chi 8g, bạch truật 12g, trạch tả 12g, phục linh 12g, trư linh 12g để trị viêm gan siêu vi mạn tính, vàng da, tiểu tiện không lợi.
Bài 5: Sắc uống nhân trần 63g, bồ công anh 63g, uất kim 63g, nghệ vàng 16g để trị viêm túi mật.
Người dùng chỉ sử dụng các loại nhân trần có nguồn gốc xuất sứ rõ ràng, đảm bảo an toàn về chất lượng dược liệu.
>>> Xem thêm các sản phẩm khuôn đúc chậu cảnh bằng nhựa
Mô tả cây nhân trần
Nhân trần là tên thông dụng của loài cây có tên khoa học Adesnosma caeruleum R. Br. và thuộc họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae). Ngoài ra, loài cây này còn có các tên gọi khác như chè cát, chè nội hay hoắc hương núi.
Đặc điểm cây nhân trần
Nhân trần là một loại cây thân thảo, thường mọc đứng với chiều cao từ 40-70cm và có khi có thể lên đến 1m. Lá của cây nhân trần mọc đối, có hình trái xoan, đầu hơi nhọn hoặc tù, gốc tròn và mép lá có răng đều, cả hai mặt lá đều có lông và khi vò có mùi thơm.Cụm hoa của cây nhân trần mọc ở đầu cành và kẽ lá thành chùm dạng bông, có chiều dài lên tới 30cm. Hoa của cây nhân trần có màu lam tím, đài hình chuông xẻ 5 răng và có lông.
Quả của cây nhân trần là nang, dài bằng đài hoa, có hình dạng trứng và có mỏ ngắn. Quả chứa nhiều hạt nhỏ có màu vàng.
Cây nhân trần thường ra hoa và quả vào khoảng tháng 4-7 hàng năm.
Cây nhân trần thường được phân loại thành các loại chính sau đây:
Loại nhân trần cái (hay còn gọi là nhân trần Việt Nam) có tên khoa học Adesnosma caeruleum R. Br. thuộc họ mõm chó (Scrophulariaceae) có tác dụng kháng viêm tốt và tăng cường sản xuất mật.
Loại nhân trần đực (hay còn gọi là nhân trần bồ bồ) có tên khoa học Adesnosma capitatum Benth. cũng thuộc họ mõm chó (Scrophulariaceae), có công dụng tương tự như nhân trần cái, nhưng tính tăng cường sản xuất mật thì không cao bằng.
Loại nhân trần cao (hay còn gọi là nhân trần Trung Quốc) có tên khoa học Artemisia capillaris Thunb. (thuộc họ Cúc – Asteraceae), có tác dụng kháng khuẩn, tiêu diệt vi khuẩn trên da và hạ sốt.
Theo sách 'Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam' của GS. TS. Đỗ Tất Lợi, mặc dù các loại nhân trần khác nhau về tính chất và công dụng, nhưng nguồn gốc sử dụng nhân trần dựa vào kinh nghiệm được ghi lại trong sách cổ.
Theo các tài liệu cổ, nhân trần có vị đắng, tính bình, hơi hàn vào kinh bàng quang; có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, được sử dụng để chữa trị các triệu chứng như thân thể nóng, da vàng, người vàng, tiểu tiện không tốt.
Trong dân gian, nhân trần thường được dùng cho phụ nữ sau khi sinh để giúp ăn ngon, nhanh hồi phục sức khỏe. Ngoài ra, nhân trần cũng được sử dụng làm thuốc để chữa sốt, giảm mồ hôi, thông tiểu tiện, cải thiện bệnh vàng da, bệnh gan.
Liều dùng thông thường của nhân trần là từ 4 đến 6g mỗi ngày, có thể lên tới 20g khi sử dụng dưới dạng thuốc sắc, siro, thuốc pha hay thuốc viên.
Các bài thuốc từ nhân trần
TS. Nguyễn Đức Quang, bác sĩ y học cổ truyền giới thiệu một số bài thuốc trị bệnh từ nhân trần như sau:Trị lợi thấp, tiêu tan màu vàng ở da:
Bài 1: Sắc uống nhân trần 63g để trị viêm gan siêu vi.Bài 2 - Thang nhân trần: Sắc uống nhân trần 24g, chi tử 12g, đại hoàng 8g để trị vàng da do viêm gan siêu vi, tiểu tiện ít, vàng đậm, đầy bụng, bí đại tiện.
Bài 3 - Thang nhân trần tứ nghịch: Sắc uống nhân trần 24g, phụ tử 12g, gừng khô 8g, cam thảo 4g để trị chứng bệnh do hàn thấp, da vàng, mạch trầm yếu, chân tay tê lạnh.
Bài 4 - Bột nhân trần ngũ linh: Sắc uống nhân trần 16g, quế chi 8g, bạch truật 12g, trạch tả 12g, phục linh 12g, trư linh 12g để trị viêm gan siêu vi mạn tính, vàng da, tiểu tiện không lợi.
Bài 5: Sắc uống nhân trần 63g, bồ công anh 63g, uất kim 63g, nghệ vàng 16g để trị viêm túi mật.
>>> Xem thêm bài viết Ưu nhược điểm của gỗ nghiến và tác dụng của loại cây này
ị hạ sốt, làm ra mồ hôi:
Đối với các chứng cảm say nắng vào mùa hè thời kỳ đầu, thấp nhiệt bị hãm ở trong, dùng bài thuốc "Thang cam lộ tiêu độc" gồm nhân trần 16g, hoạt thạch 20g, hoàng cầm 12g, thạch xương bồ 8g, mộc thông 8g, hoắc hương 6g, xuyên bối mẫu 8g, xạ can 6g, liên kiều 6g, bạc hà 6g, bạch đậu khấu 6g. Sắc uống để trị thấp ôn thời kỳ đầu, phát sốt, chân tay tê buốt, tức ngực, trướng bụng, không ra mồ hôi, vật vã khó chịu; hoặc ra mồ hôi nhưng không hạ được sốt, nước tiểu đỏ, bí đại tiện, rêu lưỡi trắng hoặc dày nhờn.
Công thức 1: Nhân trần 30g thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, pha thêm một chút đường phèn uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt lợi thấp, thoái hoàng; dùng để phòng bệnh do thấp nhiệt gây ra và điều trị viêm gan cấp và mạn tính.
Công thức 2: Nhân trần 300g, sinh địa hoàng 60g, trà 30g. Ba vị tán vụn, mỗi ngày lấy 30g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 10 - 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt lợi thấp, thông phủ thoái hoàng; dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính.
Công thức 3: Bạch hoa xà thiệt thảo 500g, nhân trần 150g, sinh cam thảo 50g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày lấy 60g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, lợi thấp thoái hoàng; dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.
Công thức 4: Mạch nha 500g, nhân trần 500g, quất bì 250g. Tất cả sấy khô tán vụn, mỗi ngày dùng 60g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Trên thị trường hiện nay, thuốc từ nhân trần chủ yếu là nhân trần khô, loại này dễ bị ẩm mốc, do đó, các chủ kinh doanh thường phải dùng thuốc chống ẩm mốc. Ngoài ra, nhiều người cũng vì lợi nhuận mà phun thuốc diệt cỏ vào cây tươi để cây nhanh héo và khô, dễ dàng chặt ra đem bán, điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người
Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, lợi thấp thoái hoàng; dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.
Công thức 4: Mạch nha 500g, nhân trần 500g, quất bì 250g. Tất cả sấy khô tán vụn, mỗi ngày dùng 60g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Trên thị trường hiện thuốc từ nhân trần chủ yếu là nhân trần khô, đây là loại rất dễ bị ẩm mốc nên các chủ kinh doanh thường phải dùng thuốc chống ẩm mốc. Hoặc cũng vì lợi nhuận nhiều người đã phun thuốc diệt cỏ vào cây tươi để cây nhanh héo và khô, dễ dàng chặt ra đem bán, điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng, vì vậy cần cảnh giác khi sử dụng.
Trà nhân trần
Theo ThS. Hoàng Khánh Toàn, nguyên Chủ nhiệm Khoa Đông Y, BV Trung ương Quân đội 108, có thể pha trà nhân trần theo 5 cách sau đây:Công thức 1: Nhân trần 30g thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, pha thêm một chút đường phèn uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt lợi thấp, thoái hoàng; dùng để phòng bệnh do thấp nhiệt gây ra và điều trị viêm gan cấp và mạn tính.
Công thức 2: Nhân trần 300g, sinh địa hoàng 60g, trà 30g. Ba vị tán vụn, mỗi ngày lấy 30g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 10 - 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt lợi thấp, thông phủ thoái hoàng; dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính.
Công thức 3: Bạch hoa xà thiệt thảo 500g, nhân trần 150g, sinh cam thảo 50g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày lấy 60g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, lợi thấp thoái hoàng; dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.
Công thức 4: Mạch nha 500g, nhân trần 500g, quất bì 250g. Tất cả sấy khô tán vụn, mỗi ngày dùng 60g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Trên thị trường hiện nay, thuốc từ nhân trần chủ yếu là nhân trần khô, loại này dễ bị ẩm mốc, do đó, các chủ kinh doanh thường phải dùng thuốc chống ẩm mốc. Ngoài ra, nhiều người cũng vì lợi nhuận mà phun thuốc diệt cỏ vào cây tươi để cây nhanh héo và khô, dễ dàng chặt ra đem bán, điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người
Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, lợi thấp thoái hoàng; dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.
Công thức 4: Mạch nha 500g, nhân trần 500g, quất bì 250g. Tất cả sấy khô tán vụn, mỗi ngày dùng 60g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Trên thị trường hiện thuốc từ nhân trần chủ yếu là nhân trần khô, đây là loại rất dễ bị ẩm mốc nên các chủ kinh doanh thường phải dùng thuốc chống ẩm mốc. Hoặc cũng vì lợi nhuận nhiều người đã phun thuốc diệt cỏ vào cây tươi để cây nhanh héo và khô, dễ dàng chặt ra đem bán, điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng, vì vậy cần cảnh giác khi sử dụng.
Người dùng chỉ sử dụng các loại nhân trần có nguồn gốc xuất sứ rõ ràng, đảm bảo an toàn về chất lượng dược liệu.
>>> Xem thêm các sản phẩm khuôn đúc chậu cảnh bằng nhựa
>>> Xem thêm các bài viết khác https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/
Nhận xét
Đăng nhận xét