Khoai nưa gì? Tác dụng và cách sử dụng như thế nào?

Khoai nưa, hay còn gọi là củ nưa, là một loại cây thuộc họ Ráy. Nó có vị cay, tính bình và có độc, khi ăn vào sẽ thấy hơi ngứa. Khoai nưa đã được sử dụng làm lương thực từ lâu, tuy nhiên ít ai biết rằng nó còn có công dụng trong việc trị bệnh. Vị thuốc từ củ nưa được sử dụng trong bài thuốc chữa liệt nửa người hay sốt rét với các triệu chứng ăn không tiêu, đờm trệ, dày da bụng...

Khoai nưa còn được gọi là khoai na, củ nhược, quỉ cậu... Tên khoa học của nó là Amorphophallus konjac K. Koch, và nó thuộc họ Ráy (Araceae).

Đặc điểm thực vật

Về mặt thực vật, khoai nưa là một loại cây thảo có củ lớn hình cầu lõm, với đường kính có thể lên tới 25cm. Lá đơn có màu xanh lục nâu với các đốm trắng, phần cuống dài tới 40cm hoặc hơn. Mỗi lá được chia thành 3 nhánh, và các nhánh lại tiếp tục chia đốt. Phần phiến lá xẻ thùy sâu và có hình lông chim, với các thùy cuối có hình quả trám thuôn và phần đầu nhọn.
Cụm hoa của khoai nưa có mo lớn, phần bao mo có màu lục nhạt với các vết lục thẫm, phía mép có màu hung tím và mặt trong có màu đỏ thẫm. Phần trục hoa thường dài gấp đôi mo. Quả của cây là dạng quả mọng, và mùa hoa rơi vào khoảng cuối hạ đầu thu.

>>> Xem thêm bài viết Gỗ vàng tâm là cây gì? và cách nhận biết gỗ vàng tâm

Bộ phận dùng

Bộ phận của cây khoai nưa được sử dụng làm vị thuốc chính là củ.

Phân bố

Khoai nưa là giống cây được trồng phổ biến ở các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Philippin và Việt Nam. Ở nước ta, loại cây này được các dân tộc ở vùng Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hà Giang… trồng từ lâu đời. Ngoài ra, đến nay, nhiều vùng nông thôn cũng trồng để lấy củ ăn hoặc làm vị thuốc chữa bệnh.

Thu hái và sơ chế

Khoai nưa là một giống cây phổ biến được trồng ở nhiều nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Philippin và Việt Nam. Tại Việt Nam, cây này đã được các dân tộc ở các vùng Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hà Giang... trồng từ lâu. Hiện nay, nhiều vùng nông thôn vẫn trồng khoai nưa để lấy củ ăn hoặc dùng làm thuốc chữa bệnh.
Khi sử dụng khoai nưa để làm thuốc, cần thái mỏng và ngâm trong nước vo gạo qua đêm, sau đó ngâm trong nước phèn chua 1 đêm và phơi khô. Trước khi sử dụng, cần nấu củ khoai nưa với nước gừng để loại bỏ triệu chứng ngứa trước khi kết hợp vào từng bài thuốc.

Bảo quản

Để bảo quản dược liệu đã qua sơ chế khô, cần đặt chúng vào túi kín và để nơi khô ráo, tránh bị tấn công bởi mối mọt, ẩm mốc.

Thành phần hóa học

Để phân tích dược liệu khoai nứa, đã ghi nhận được một số thành phần hóa học sau:
Tinh bột có chứa Konjac Glucomannan
Cellulose
Protein
Lipid
Tro
Dẫn xuất không Protein

>>> Xem thêm bài viết Hoa thiên điểu (hoa mỏ két) là cây gì? ý nghĩa và hướng dẫn cách trồng cây

Vị thuốc khoai nưa

Tính vị

Dược liệu có vi cay ngứa, tính ấm và có độc.

Quy kinh

Chưa có tài liệu nghiên cứu.

Thành phần hóa học

Theo các tài liệu, thành phần Khoai nưa bao gồm:
Khoai nưa là loại cây có thành phần hóa học đa dạng, trong đó tinh bột chiếm tỷ lệ lớn, gấp đôi so với khoai sọ. Cùng với đó, cây còn chứa lipid, protein, dẫn xuất không protein, tro và cellulose. Đặc biệt, tinh bột có tên gọi Konjac Glucomannan là thành phần gây ngứa của cây, có hàm lượng dồi dào.

Tác dụng Y học hiện đại

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khoai nưa có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, bao gồm kháng khuẩn với một số loại vi khuẩn như B typhi, Bacillus diphtheriae, chống viêm, chống oxy hóa, giảm đường huyết, hỗ trợ rối loạn lipid máu và bảo vệ niêm mạc ruột. Trong đó, Konjac Glucomannan có khả năng giúp giảm hấp thu đường glucose và làm giảm nồng độ Cholesterol và Glyceride.

Tác dụng Y học cổ truyền

Khoai nưa còn có tác dụng trong y học cổ truyền với tính vị cay, tính ấm và hơi ngứa. Công dụng của cây bao gồm thông kinh lạc, ấm tỳ vị, tăng cường tiêu hóa, tiêu sưng viêm, giảm nôn mửa, trừ đờm, sát trùng và chữa các chứng đau nhức, ho có đờm, bụng đầy, ăn uống không tiêu, liệt nửa người, mụn nhọt.

Cách sử dụng khoai nưa như thế nào?

Cách sử dụng khoai nưa phụ thuộc vào mục đích sử dụng của người dùng, khoai nưa có thể được ăn trực tiếp hoặc được sử dụng dưới dạng thuốc sắc hoặc đắp ngoài da. Cụ thể như sau:
Sử dụng làm thực phẩm: Khoai nưa có thể được dùng để nấu canh hoặc muối dưa.
Sử dụng thay thế cho tinh bột khác trong nấu chè, làm bánh, làm miến hoặc trong công nghiệp vải, lụa.
Nước tươi được giã nát từ củ khoai nưa có thể giảm sưng tấy của mụn nhọt và làm lành da.
Sử dụng để trị liệt nửa người: Người ta sử dụng 10g củ khoai nưa (đã ngâm vôi và xử lý bằng nước vo gạo), phụ tử khô 1g và ô đầu khô 1g. Đun cùng với 600ml nước, đun cạn còn 100ml rồi chia thành 2 lần uống trong ngày, uống sau khi ăn 15 phút. (Lưu ý rằng thuốc này có vị ngứa và độc, vì vậy cần đun kỹ và theo dõi trong quá trình sử dụng).
Sử dụng để tăng cường tiêu hoá: Dùng củ khoai nưa (đã xử lý) để nấu canh và ăn hàng ngày.
Sử dụng để điều trị cắn rắn độc và mụn nhọt: Lấy củ khoai nưa tươi giã nát và đắp vào vết rắn cắn hoặc mụn nhọt.

>>> Xem thêm các sản phẩm khuôn chậu cảnh giá rẻ

  
>>> Xem thêm các bài viết khác https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/