Mộc thông trong điều trị tiểu buốt, tiểu rắt, và nổi mụn ở miệng

Vài nét về cây mộc thông

Cây mộc thông, còn được biết đến với các tên gọi như thông thảo, hoạt huyết đằng, biển đằng, dây khố rách, đinh phụ, phụ chi, vạn niên, là loài cây leo thuộc họ Mộc hương, có tên khoa học là Akebia trifoliata.

Đặc điểm thực vật Cây mộc thông có thân leo dài khoảng từ 7 - 10m, thân cây khá nhỏ, lá đối xứng, gân lá có dạng lông chim và có cuống. Phiến lá rộng khoảng 3 đến 6cm và dài từ 6 đến 9cm. Hoa tương đối nhỏ, mọc ở vị trí những kẽ lá, hoa đực và hoa cái mọc ở khác gốc. Quả thịt dài 17mm và rộng 12mm, chứa 1 hạt nhỏ.

Bộ phận dùng làm dược liệu Thân cây được sử dụng để chế biến thành thuốc. Tuy nhiên, chỉ những thân cây xốp, bên ngoài màu vàng nhạt và bên trong màu vàng đậm mới được dùng làm dược liệu. Không nên sử dụng thân cây đen, nhỏ hoặc đoạn thân cây bị mối mọt.

Địa điểm phân bố Cây mộc thông chủ yếu phân bố ở Trung Quốc và hiện chưa được gieo trồng hay sử dụng trong y học dân tộc tại Việt Nam.

Thu hái - sơ chế dược liệu Mộc thông được thu hái vào khoảng tháng 7 - 8 hàng năm. Sau khi thu hái về, cành già và lá héo được bỏ đi, sau đó cắt thành từng khúc dài khoảng 40cm. Tiếp theo, làm sạch vỏ bằng cách cạo bỏ lớp vỏ bên ngoài và phơi khô hoàn toàn. Dược liệu mộc thông có thể được chế biến theo hai cách sau:

Cạo vỏ, thái thành từng lát mỏng và phơi khô. Có thể tán thành bột mịn và đưa vào viên hoàn.

Ngâm thân cây mộc thông trong nước, sau đó thái thành từng lát và phơi khô trong bóng râm. Tuyệt đối không nên phơi dược liệu dưới ánh nắng mặt trời để tránh mất tác dụng dược lý.

Cách bảo quản Vì thân cây mộc thông thuộc loại thân xốp, nấm mốc dễ phát triển trên bề mặt. Vì vậy, sau khi phơi khô, dược liệu nên được bảo quản ở nơi khô ráo và kín. Nên sử dụng dược liệu trong thời gian ngắn nhất để tránh mất tác dụng dược lý, nếu để quá lâu có thể khiến mộc thông bị đen màu và không còn hiệu quả trong điều trị bệnh.

Tính vị Mộc thông có vị cay, ngọt, tính bình và không độc. Tuy nhiên, theo tài liệu Dược tính luận, mộc thông là vị thuốc có tính hơi hàn.

Quy kinh Mộc thông quy vào các kinh phế, tâm, bàng quang và tiểu trường..

>>> Xem thêm bài viết Mộc qua: Một cây thuốc quý trong Y học Cổ truyền

Cây mộc thông có tác dụng gì?

Tác dụng dược liệu theo Đông y Mộc thông có các tác dụng như: thông lợi cửu khiếu, thoái nhiệt, chỉ hãn, chủ khứ ác trùng, lợi tiểu tiện, an tâm, chỉ khát, trừ phiền, minh mục, hoạt huyết, thông mạch. Dược liệu này được sử dụng để điều trị thủy thũng, thống kinh, phụ nữ bế kinh, rối loạn kinh nguyệt, phiền nhiệt, nghẹt mũi, mụn nhọt, đau nhức do chứng phong thấp, miệng lưỡi lở loét, cổ họng sưng đau và tắc sữa,...

Tác dụng dược liệu theo nghiên cứu Y Học Hiện Đại Các nghiên cứu trên thỏ cho thấy rằng, dược liệu từ cây mộc thông có tác dụng lợi tiểu rõ rệt. Nước sắc dược liệu cây mộc thông có thể tăng sức co bóp của cơ tim, tuy nhiên, ở liều cao lại gây ra tác dụng phản vệ là ức chế nhịp tim. Ngoài ra, mộc thông có tác dụng ức chế tử cung trong khi đang mang thai và cũng như không mang thai.

Cách sử dụng - liều lượng Dược liệu thân cây mộc thông chủ yếu được sử dụng dưới dạng sắc uống. Liều dùng thông thường là 4 - 12g mỗi ngày.

>>> Xem thêm bài viết Tác dụng kháng vi khuẩn và chống lão hóa của măng cụt

Các công thức thuốc từ cây mộc thông

Thuốc trị tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đỏ và nổi mụn ở miệng Nguyên liệu: Mộc thông, sinh thảo tiêm, đạm trúc diệp và sinh địa, mỗi loại bằng nhau. Cách dùng: Sắc các nguyên liệu trên thành thuốc uống và dùng hằng ngày.

Thuốc trị sưng tai, điếc và sưng vùng kín Nguyên liệu: Mộc thông, đương quy, hoàng cầm, trạch tả, xa tiền tử, sài hồ, cam thảo, long đởm thảo, chi tử, sinh địa, mỗi loại bằng nhau. Cách dùng: Sắc các nguyên liệu trên thành thuốc uống và dùng hằng ngày.

Thuốc trị thiếu sữa Nguyên liệu: Mộc thông, vương bất lưu hành và xuyên sơn giáp, mỗi loại bằng nhau. Cách dùng: Sắc các nguyên liệu trên thành thuốc uống và dùng hằng ngày.

Thuốc trị nóng trong người gây ra chứng lở loét miệng và khó đi tiểu Nguyên liệu: Mộc thông 10g, ngọn cành cam thảo 4g, sinh địa 20g, hoàng cầm 12g. Cách dùng: Nghiền các nguyên liệu trên thành bột, sau đó sắc thuốc uống đều đặn hàng ngày.

Thuốc trị tắc sữa ở phụ nữ sau sinh Nguyên liệu: Mộc thông 12g và móng giò lợn 2 cái. Cách dùng: Ninh móng giò và mộc thông đến khi nhừ, nêm thêm gia vị và dùng ăn cả nước lẫn thịt.  

Lưu ý khi sử dụng mộc thông trong điều trị bệnh

Không nên sử dụng dược liệu mộc thông cho phụ nữ đang mang thai. Tuyệt đối không sử dụng cây mộc thông đối với những người có thể trạng mệt mỏi, không có thấp nhiệt và hoạt tinh. Hầu hết các bài thuốc Đông y nói chung và các bài thuốc từ mộc thông nói riêng đều được truyền lại trong dân gian. Vì vậy, một số bài thuốc chưa được xác minh tính hiệu quả và mức độ an toàn khi điều trị bệnh. Để tránh rủi ro khi sử dụng những bài thuốc này trong điều trị bệnh, bạn nên thăm khám và tham khảo ý kiến của thầy thuốc Đông y.

>>> Xem thêm các bài viết khác https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/