Đặc Điểm Cây Lá Móng Tay Và Công Dụng Của Nó

Đặc điểm của cây lá móng tay

Cây lá móng tay có tên khoa học Lawsonia inermis – thuộc họ Tử vi (Lythraceae).

Tên gọi khác: Cây henna, Cây lá móng, Móng tay nhuộm, Tán mạt hoa, Lựu mọi, Chỉ giáp hoa, Cây móng tay.

Loại cây này có những đặc điểm như sau:

Thân cây nhỏ có chiều cao từ 3 – 4m, cây có gai ở đầu cành nhưng không nhọn, vỏ cây nhẵn;

Lá cây mọc đối xứng và dài từ 2 – 3cm, phiến lá hình trứng; lá mọc đơn có hai đầu dẹp, cuống ngắn; phiến lá rộng khoảng 1 – 1.5cm;

Hoa cây mọc dạng chùm, hình thùy và mọc ở đầu cành. Hoa mới nở có màu trắng và chuyển thành màu đỏ, vàng sậm khi về già; mùi hoa thơm hăng hắc;

Quả cây thuộc dạng quả nang có hình cầu, kích thước khoảng bằng hạt tiêu có 4 cạnh dọc và bên trong có 4 ngăn. Vỏ quả dai và dày, bên trong chứa nhiều hạt;

Cây lá móng tay được trồng bằng hạt, cây ưa sống ở vùng đất màu, khí hậu ẩm và nóng.

Lá cây là bộ phận được dùng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Ngoài ra, rễ và hoa cây cũng được sử dụng nhưng ít phổ biến hơn. Dược liệu có thể được thu hái ở những cây từ 2 – 3 tuổi. Khi thu hái cần lưu ý cắt cả cành, đem phơi khô hoặc sấy khô rồi bảo quản ở điều trị thoáng mát, khô ráo. Mỗi năm có thể thu hoạch 2 lần, tuy nhiên cần cắt cách gốc cây khoảng 50cm để giúp cây phát triển tiếp. Ngoài ra, nếu thu hái đúng cách có thể thu hoạch dược liệu liên tục từ 10 – 30 năm.

Nghiên cứu từ các nhà khoa học cho thấy, cây lá móng tay chứa nhiều thành phần hóa học có lợi đối với sức khỏe và đời sống con người như sau:

Hoa cây chứa khoảng 0.02% tinh dầu có mùi thơm, màu nâu sẫm nên được dùng trong sản xuất nước hoa, mỹ phẩm;

Lá cây chứa hoạt chất Lawsone cấu trúc quinone, có tác dụng kháng sinh mạnh. Ngoài ra, trong lá cây còn chứa 6% tinh dầu, 7 – 8% tanin, 2 – 3% chất nhựa, 1.2% tinh dầu, 2% chất màu có tinh thể hình kim màu da cam. Tinh thể này dưới tác động của ánh sáng và không khí sẽ chuyển thành màu đỏ, vì vậy lá cây khi bào chế thành bột thường có màu xanh nhạt ở giữa và màu đỏ xung quanh.

>>> Xem thêm bài viết Giới Thiệu Cây Ngải Tiên Và Công Dụng Của Nó

Bộ phận dùng

Lá của cây móng tay được sử dụng để làm thuốc. Ngoài ra thân, hoa và rễ của cây cũng được dùng nhưng ít phổ biến hơn.

Công dụng của Lá móng 

Lá móng chữa kinh nguyệt không đều ở phụ nữ, da vàng phù thũng, phong thấp nhức mỏi tê bại. Ngày dùng 8 – 20 g dạng thuốc sắc.

Để chữa chậm kinh, lấy lá móng 30 g sắc uống.

Dùng ngoài, lá móng tươi giã nát, trộn với giấm thanh đắp chữa ghẻ lở, nhọt độc lên mủ, hắc lào, rắn cắn, sâu bọ độc cắn.

Lá móng còn được sử dụng ở nhiều quốc gia khác với nhiều công dụng: 

Campuchia: thuốc lợi niệu, chữa ho và viêm phế quản.

Ấn độ: dùng dự phòng bệnh về da. Dùng ngoài, dạng bột nhão hoặc nước sắc trị nhọt, bỏng, vết thâm tím và viêm da. Nước sắc là thuốc súc miệng trị viêm họng. Lá có trong thành phần một bài thuốc cổ truyền Ấn độ để điều trị bệnh da, thiếu máu, nhiễm khuẩn, trĩ, rò hậu môn.

Angieri: trị loét và rối loạn chức năng gan.

Ả rập xê út: trị đau, sốt, thấp khớp.

Nigieria: ngâm trong nước lạnh trong 3 hoặc 4 ngày, sau đó chắt lấy dịch ngâm và uống ngày 3 lần trong thời kỳ chờ đợi có kinh nguyệt để điều trị kinh nguyệt không đều. 

Vị thuốc lá móng tay

1. Tác dụng theo Đông Y

Cây móng tay có vị đắng, tính ấm, có tác dụng làm giãn gân cốt, hoạt kinh chỉ thống. Dùng để chữa kinh nguyệt không đều, vàng da, phong thấp đau nhức, tê thấp. Mỗi ngày dùng 8 – 20 gram dưới dạng thuốc sắc. Lá móng tươi dùng ngoài thì đem giã nhuyễn, sau đó trộn với dấm đắp trị ghẻ lở, nhọt độc, hắc lào, rắn cắn, côn trùng độc cắn. Trước đây nhân dân ta thường dùng lá móng tay để nhuộm đỏ móng tay, móng chân cho dịp tết Đoan Ngọ ( mùng 5 tháng 5 ), hiện nay ít thấy sử dụng.

2. Tác dụng dược lý

Lá móng tay có hoạt tính kháng khuẩn in vitro chống lại các chủng vi khuẩn sau ( nồng độ ức chế tối thiểu được biểu thị bằng μg/ml ): Bacillus subtilis ( 800 ), Staphylococcus aureus ( 1200 ), Salmonella typhi ( 1200 ), Salmonella Paratyphi ( 1600 ), Pseudomonas aeruginosa ( 4000 ).

Lá móng cũng có tác dụng ức chế các vi khuẩn Shigella flexneri, Escherichia coli và chống amip.

>>> Xem thêm Cây kiến bò thường mọc ở đâu? Nơi phân bố, Trị hắc lào bằng cây kiến bò và những tác dụng mang lại!

1. Bài thuốc trị chứng bế kinh (mất kinh nguyệt)

Chuẩn bị: Nghệ đen 30g, ích mẫu 40g và lá móng tay 50g.

Thực hiện: Rửa sạch dược liệu, cho vào ấm 500ml nước sắc còn 200ml. Chia nước sắc thành 3 lần uống trong ngày, nên áp dụng bài thuốc trước kỳ kinh 15 ngày.

2. Bài thuốc trị ghẻ lở, hắc lào

Chuẩn bị: Lá ổi 100g, lá sả 100g và lá móng tay 200g.

Thực hiện: Rửa sạch và nấu với 3 lít nước. Dùng nước sắc hòa thêm nước lạnh và tắm liên tục trong vòng 14 ngày. Đồng thời dùng lá móng tay rửa sạch, để ráo nước rồi giã với ½ thìa muối tinh, trộn với 3 thìa giấm nuôi rồi chắt lấy nước uống. Dùng bã đắp vào vùng da ngứa ngáy, thực hiện 2 lần/ ngày trong liên tục 10 ngày.

3. Bài thuốc chữa chứng sưng đau tỳ vị, hạ sườn và vùng hông

Chuẩn bị: Cây lá móng tay tươi 20g, rau má tươi 20g và cỏ mực 15g.

Thực hiện: Rửa sạch lá móng tay, cắt thành khúc dài 3cm, sau đó cho tất cả dược liệu sao khử thổ và sắc với 1 lít nước đến khi còn 300ml. Uống 3 lần/ ngày trong liên tục 4 tuần.

4. Bài thuốc chữa chấn thương, té ngã và đau nhức cột sống

Chuẩn bị: Cam thảo 10g, cốt toái bổ 50g (cạo sạch lông, cắt mỏng và phơi trong 3 nắng), toàn cây lá móng tay 150g (sao khử thổ vàng), ngũ gia bì và cẩu tích mỗi vị 15g.

Thực hiện: Đem sắc với 1 lít nước còn lại 300ml, chia thành 4 lần uống (sáng – trưa – chiều – tối). Áp dụng bài thuốc liên tục trong vòng 30 ngày.

5. Bài thuốc hỗ trợ điều trị hói đầu và kích thích tóc mọc

Chuẩn bị: Lá móng tay tươi.

Thực hiện: Đem rửa sạch, phơi trong râm cho đến khi khô hoàn toàn rồi đem tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 60g bột hòa với 250g dầu mù tạt, đun cho nóng rồi dùng lọc qua vải thưa và bảo quản trong lọ kín. Mỗi ngày dùng 1 ít thoa lên vùng da đầu bị hói, sử dụng liên tục cho đến khi đạt được kết quả như mong muốn.

Những lưu ý khi dùng cây lá móng tay

Cần phân biệt với bông móng tay (Impatiens balsamina L) thuộc họ Bóng nước.

Cây lá móng tay chứa chất màu có thể dính vào quần áo và tay chân khi dùng. Tuy nhiên khi rửa lại nhiều lần thì màu sẽ bay đi đáng kể.

Không dùng dược liệu cho trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có chứng ứ huyết.

Hiện tại các nghiên cứu về tác dụng của cây lá móng tay còn nhiều hạn chế. Vì vậy bạn nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc để biết thêm thông tin về liều lượng và các bài thuốc của dược liệu này.

>>> Xem thêm các bài viết khác https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/