Cây kiwi

Cây kiwi

Cây dương đào hoặc kiwi, với tên khoa học Actinidia deliciosa, được biết đến với tên gọi tiếng Anh là Chinese gooseberry, fuzzy kiwi... là một loại cây leo và mang lại quả ăn giàu dinh dưỡng.

Cây dương đào là một loài cây bản địa của miền nam Trung Quốc và các loài Actinidia cũng được tìm thấy từ Trung Quốc, đến phía đông Nhật Bản và phía bắc, đông bắc đến Siberia. Loài cây này tự nhiên sinh trưởng ở độ cao từ 600-2000 mét.

Ở Việt Nam, quả dương đào chủ yếu được nhập khẩu từ New Zealand, tuy nhiên, nguồn gốc của nó xuất phát từ Trung Quốc, được gọi là Yang Tao hay Mí Hóu Táo. Cây dương đào được mang vào New Zealand vào đầu thế kỷ 20 bởi Isabel Fraser, hiệu trưởng của Trường Cao đẳng Nữ Wanganui. Hiện nay, cây dương đào đã được trồng trên khắp thế giới, với sản lượng cây công nghiệp lớn nhất tại các nước như Ý, New Zealand, Chile, Pháp, Hy Lạp, Nhật Bản và Mỹ.

Đặc điểm cây kiwi

Cây dạng leo. Cành mịn, phồng lên ở vị trí lá đã rụng.

Lá mọc xen kẽ nhau, có hình dạng trái xoan mũi mác, dài 3-9 cm, rộng 2,5 - 5 cm, gốc hơi thuôn, đầu nhọn, hai mặt mịn, mép lá có một số răng nhỏ, uốn cong ở phần trên, gân phụ chạy song song; cuống lá mịn, dài 2-3 cm.

Cụm hoa nảy mọc ở kẽ lá, thường có 2-3 hoa hoặc đơn độc; hoa có màu trắng hoặc hồng; lá đài có 5 cánh, hơi có lông hoặc mịn ở hai mặt; cánh hoa rộng, có 5 cánh; nhị nhiều, có màu vàng, bao phấn hình tam giác, khi khô màu nâu nhạt; quả hình trứng, to bằng quả mận, có những chấm trắng nhạt; hạt rất nhiều, dẹt.

>>> Xem thêm bài viết Rau ngổ trâu

Phân bố, đặc điểm sinh thái cây kiwi

Phân bố

Chi Actinidia Lindl. bao gồm một số loài chủ yếu được phân bố ở vùng cận nhiệt đới hoặc vùng núi cao của Bắc bán cầu. Ở Việt Nam, đã được phát hiện 3 loài chính:

Dương đào (Actinidia coriacea (Fin. et Gagnep.) Dunn, được thu thập tại Bản Khoang, Xéo Mí Tỷ (Sa Pa)

Dương đào Đông Dương (A. indochinensis Meư.), được thu thập tại Hương Sơn (Hà Tĩnh)

Dương đào lá rộng (A. latifolia (Gardn. et Champ.) Merr.), được thu thập tại Nà Hang (Tuyên Quang), Sa Pa (Lào Cai)...

Nói chung, các loài dương đào chỉ được tìm thấy ở các tỉnh miền núi phía bắc và Tây Nguyên, có phạm vi phân bố từ 700 đến 1600 mét trên mực nước biển. Đặc biệt, khu vực Sa Pa, bao gồm các xã dọc theo sườn đông bắc dãy Hoàng Liên Sơn, có thể là nơi tập trung nhiều loài nhất ở Việt Nam.

Đặc điểm sinh thái cây kiwi

Dương đào là một loại cây dây leo gỗ, thường có lá xanh hoặc một số lá rụng vào mùa đông khi quả đã chín. Cây thích ứng với khí hậu ẩm mát của vùng á nhiệt đới núi cao.

Thường thì cây leo lên các cây gỗ nhỏ ở rìa rừng, ven dòng suối, và những nơi có rừng mở do khai thác gỗ lớn. Dương đào có xuất hiện quả hàng năm; do hình dạng quả là hình cầu, nên khi rụng xuống mặt đất, chúng dễ bị cuốn trôi bởi nước. Cây có khả năng tái sinh sau khi bị cắt cành hoặc chặt phá; nó cũng có thể được trồng từ hạt.

Những công dụng và bài thuốc về Dương Đào (Kiwi)

Công dụng và bài thuốc của Dương Đào (Kiwi) rất đa dạng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Dưới đây là một số công dụng và bài thuốc phổ biến liên quan đến Dương Đào:

Nguồn cung cấp vitamin C: Dương Đào giàu vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý.

 Hỗ trợ tiêu hóa: Kiwi chứa một enzym gọi là actinidain, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa protein và tăng cường hấp thụ chất xơ, từ đó cải thiện hệ tiêu hóa.

Chống viêm và giảm đau: Dương Đào có tính chất chống viêm và giảm đau tự nhiên, có thể giúp giảm triệu chứng viêm nhiễm và đau trong các bệnh lý viêm nhiễm.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Kiwi chứa chất chống oxy hóa và chất xơ, có thể giúp cải thiện chức năng tim mạch, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Hỗ trợ quản lý cân nặng: Dương Đào có lượng calo thấp và chất xơ cao, có thể giúp giảm cảm giác thèm ăn và duy trì cân nặng ổn định.

Hỗ trợ sức khỏe mắt: Kiwi chứa các dạng vitamin A và lutein, có thể bảo vệ mắt khỏi tác động của ánh sáng mặt trời và nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến mắt.

Tác dụng chống táo bón: Dương Đào có nhiều chất xơ, có thể hỗ trợ việc duy trì chức năng tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.

Nhớ rằng, trước khi sử dụng bất kỳ loại cây thuốc nào, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế để được tư vấn và sử dụng một cách an toàn và hiệu quả.

>>> Xem thêm bài viết Rau răm là gì? Ảnh hưởng bất lợi khi lạm dụng rau răm

Bài thuốc sử dụng Dương Đào có thể có các tác dụng sau:

Chữa sỏi đường tiết niệu và trĩ:

- Nguyên liệu: Quả Dương Đào 20g, gạo 50g.

- Cách chế biến: Nấu cháo và dùng để ăn.

Chữa ung thư dạ dày:

- Nguyên liệu: Rễ Dương Đào 120g, rễ Thủy Dương Mai 90g, rễ Xà Bồ Đào 30g, rễ Bính Đầu Thảo 30g, Bạch Mao Căn 15g, Phượng Vĩ Thảo 15g, Bán Biên Liên 15g.

- Cách chế biến: Sắc nước và dùng để uống.

Chữa ung thư vú:

- Nguyên liệu: Rễ Dương Đào 30g, rễ Dã Bồ Đào 30g, Bát Giác Kim Bàn 3g, Nam Tinh 3g.

- Cách chế biến: Sắc nước và dùng để uống (theo Toàn quốc trung thảo dược hội biên - Trung Quốc).

Chú ý: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hay bài thuốc nào, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế để được tư vấn và sử dụng một cách an toàn và hiệu quả.

>>> Xem thêm các bài viết khác https://khuonchaucongcnc.blogspot.com/